Autorzy skoncentrowali się nie tylko na kwestiach transformacji energetycznej, ale co ważniejsze - określili w jaki sposób powinno przebiegać zarządzanie zmianą regionu Turoszowa w aspektach gospodarczym i społecznym, ze szczególnym uwzględnieniem tworzenia miejsc pracy. W ramach prac nad Strategią prowadzono także wszechstronne konsultacje społeczne.
Ogłoszony w maju br., wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE nakazujący natychmiastowe wstrzymanie działalności kopalni Turów spowodował, że o Turowie zrobiło się głośno. Problemy, o których mówi aktualnie cała Polska w zdecydowanej większości wynikają z bezczynności PGE, która straszy utratą miejsc pracy i degradacją ekonomiczną regionu. Tymczasem Komitet Transformacji Turowa wraz z Urzędem Marszałkowskim Województwa Dolnośląskiego przygotował strategię transformacji regionu, która została przekazana naszej Radzie Ministrów i uspójniona z założeniami Komisji Europejskiej.
Inicjatorem i koordynatorem Strategii był Zgorzelecki Klaster Rozwoju OZE i Efektywności Energetycznej, a towarzyszyli mu członkowie Komitetu Transformacji Regionu Turoszowskiego – władze samorządowe z Powiatu Zgorzeleckiego oraz gminy z tego obszaru (Zgorzelec, Bogatynia, Sulików, Węgliniec, Pieńsk i Zawidów). Partnerem projektu był Powiat Goerlitz. Prace nad „Strategią zarządzania transformacją obszaru węglowego na pograniczu polsko – saksońskim w ramach projektu Transition” prowadzone były równolegle na wielu płaszczyznach. Głównym jej autorem, na zlecenie Komitetu, jest Stowarzyszenie Na Rzecz Efektywności Energetycznej im. Prof. Żmijewskiego. W skład szerokiego zespołu weszli przedstawicie lokalnych samorządów, organizacji non-profit, eksperci oraz reprezentanci środowisk gospodarczych, naukowych, a nawet Banku Gospodarstwa Krajowego. Między innymi wymienić należy takich ekspertów jak: Marcin Roszkowski (Instytut Jagielloński), Agata Zemska (Dolnośląski Urząd Marszałkowski), Janusz Grądzki (Krajowa Izba Gospodarcza) Agnieszka Spirydowicz (ZKlaster), dr inż. Karol Pawlak (Politechnika Warszawska), Holger Freymann (Powiat Goerlitz). W pracach uczestniczyli także przedstawiciele kopalni elektrowni Turów.
Dokument obejmuje jednostki samorządu lokalnego z Powiatu Zgorzeleckiego oraz uwzględnia wpływ pogranicza polsko-czesko-niemieckiego na rozwój regionu. Autorzy skoncentrowali się nie tylko na kwestiach transformacji energetycznej, ale co ważniejsze – określili w jaki sposób powinno przebiegać zarządzanie zmianą regionu Turoszowa w aspektach gospodarczym i społecznym, ze szczególnym uwzględnieniem tworzenia miejsc pracy. W ramach prac nad Strategią prowadzono także wszechstronne konsultacje społeczne.
Opracowanie wspomnianej strategii było koniecznością, jeśli weźmiemy pod uwagę, że brak planów odejścia od opartej na węglu energetyce, pozbawia region Turoszowa wielomilionowych dotacji z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji. Problemem jednak jest fakt, że PGE nie potrafi uczciwie przedstawić sytuacji swoim pracownikom. Jeszcze w czerwcu tego roku, prezes zarządu PGE Wojciech Dąbrowski zapewniał, że nie ma mowy o zamknięciu Kopalni Turów, choć od dawna wiadomo, że jest to nieuniknione, choćby ze względu na unijne cele klimatyczne, które zakładają intensywną redukcję zużycia węgla do produkcji elektrycznej. PGE (która wraz z Enea i Tauronem są właścicielami 70 bloków węglowych) zamierza skorzystać z furtki, jaką jest Narodowa Agencja Bezpieczeństwa Energetycznego (NABE). Wydzielenie bloków węglowych z tych podmiotów odbędzie się przez nabycie przez Skarb Państwa aktywów związanych z wytwarzaniem energii w jednostkach węglowych, a koszty tego procesu poniosą oczywiście podatnicy. Pozwolił to jednak państwowej spółce nie tylko uwolnić się od zadłużenia i rosnących kosztów oraz uzyskać unijne dotacje, ale też zdejmie z niej odium odpowiedzialności za degradację regionu zarówno w aspekcie środowiskowym, jak i ekonomicznym. Co więcej, po nabyciu od spółek energetycznych ich aktywów związanych z wytwarzaniem energii z węgla Skarb Państwa dokona ich integracji w ramach jednego podmiotu. Integratorem ma być PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna, która zacznie działać, jako spółka pod nazwą Narodowa Agencja Bezpieczeństwa Energetycznego.
– Nieodzowność transformacji także i polskiego sektora energetycznego staje się priorytetem
dla całej polskiej gospodarki, szczególnie w aspekcie przestarzałego systemu produkcji
i przesyłu energii. Blokowanie czy uniemożliwianie transformacji energetycznej jest
szczególnie niebezpieczne w polskich warunkach, gdyż z jednej strony może doprowadzić do
sytuacji, w której państwo będzie dysponowało przestarzałym sektorem energetycznym,
z drugiej strony nie wykorzystujemy szansy rozwojowej na stworzenie innowacyjnego
przemysłu elektroenergetycznego i w konsekwencji na stworzenie innowacyjnej gospodarki
opartej na zielonych technologiach i pro-środowiskowych postawach społecznych.
Polska obecnie przechodzi znaczące przemiany energetyczne wynikające zarówno z celów
całej UE, jak i potrzeb rozwojowych kraju. Następuje proces „dekarbonizacji” sektora energii
elektrycznej, który krok po kroku ma na celu odejście od wykorzystania węgla jako głównego
nośnika energii w Polsce – napisali autorzy strategii.
I trudno się z tym nie zgodzić. W cyklu artykułów przybliżymy Czytelnikom kolejne części Strategii dla Turowa oraz założenia dotyczące społecznego i gospodarczego rozwoju regionu.
Aleksandra Olczyk
COMMENTS