Realizacja zawartych w Strategii projektów pozwoli na stworzenie około 6000 miejsc pracy i powstanie 500 firm z różnych sektorów gospodarki oraz przyniesie regionowi korzyści finansowe na poziomie 65 miliardów złotych.
Najistotniejszą operacją strategiczną dla transformacji regionu Turoszowa jest stworzenie na terenie powiatu zgorzeleckiego centrum transformacji nowej gospodarki, którego liderem byłby Zgorzelecki Klaster Rozwoju OZE i Efektywności Energetycznej. Realizacja zawartych w Strategii projektów pozwoli na stworzenie około 6000 miejsc pracy i powstanie 500 firm z różnych sektorów gospodarki oraz przyniesie regionowi korzyści finansowe na poziomie 65 miliardów złotych.
Wśród kluczowych projektów warto wymienić Transformację Energetyczną Turowa poprzez zastąpienie Elektrowni Turów miksem OZE (wiatr, słońce, biomasa oraz woda) w połączniu z magazynami energii. Umożliwi to budowę niezależnego, lokalnego rynku energii, w celu przeprowadzenia sprawiedliwej transformacji energetycznej regionu zagłębia turoszowskiego. Zdaniem autorów Strategii, ze względu na charakter źródeł odnawialnych instalacje powinny powstawać nie tylko w okolicach Turowa, ale na terenie całego Dolnego Śląska. Ważnym obszarem , na którym znajduje się energochłonny przemysł jest np. zagłębie miedziowe – teren działania KGHM Polska Miedź S.A. przy którym zostaną zrealizowane duże inwestycje w OZE bez konieczności przesyłu energii na dużą odległość. Projekty powinny być realizowane zarówno przez prywatnych inwestorów, jak i instytucje Skarbu Państwa np. Lasy Państwowe.
Transformacja energetyczna regionu i odejście od emisyjnego źródła węglowego jest niezbędna ze względu na konieczność odejścia regionu zagłębia turoszowskiego od dotychczasowej monokultury przemysłu wydobywczo-energetycznego, opartego na węglu brunatnym oraz zniwelowania negatywnych skutków środowiskowych wynikających z eksploatacji tradycyjnych źródeł wytwarzania energii. Należy przy tym pamiętać, że od dawna planowane jest zakończenie eksploatacji kopalni, stanowiącej źródło paliwa dla Elektrowni Turów i związane z tym wygaszenie samej elektrowni. Dzięki realizacji tego przedsięwzięcia zniwelowane zostaną negatywne skutki społeczne i gospodarcze, poprawie ulegną warunki życia, a pracownicy kompleksu Turów znajdą zatrudnienie w nowych gałęziach gospodarki lokalnej.
W ramach transformacji twórcy Strategii zalecają budowę nowych źródeł OZE (farmy wiatrowe o mocy 1,14 GW, farmy fotowoltaiczne o mocy 2,10 GW, elektrownia na biomasę o mocy 0,06 GW) oraz budowę magazynu energii o mocy 2,30 GW. Zgodnie z wykonaną analizą potencjału obszaru, optymalnym rozwiązaniem jest elektrownia szczytowo-pompowa. Wynika to z przystosowania terenu (kopalnia odkrywkowa), zdolności regulacji zmagazynowanej energii, możliwości akumulacji dużej mocy oraz wyzwolenia jej w odpowiednim czasie. Dodatkowo, istotnym pomysłem, który będzie realizowany w powiecie zgorzeleckim, jest tzw. “agrofotowoltaika”, czyli prowadzenie upraw rolnych pomiędzy zainstalowanymi panelami fotowoltaicznymi.
Nie mniej ważnym projektem, ujętym w strategii transformacji, jest Hub cyfrowy – nowoczesny system typu Smart integrujący wielowarstwową komunikację istniejących i przyszłych usług cyfrowych. Głównym celem budowy HUBa jest zapewnienie dostępu do usług IT na rynku lokalnym i nie tylko. W ramach HUBa powstaną: centrum danych, strefa szkoleń IT, centrum druku 3D oraz strefa usług IT. Hub cyfrowy będzie stanowił centrum danych dla przedsiębiorców oraz podmiotów indywidualnych z regionu. Jego głównym elementem będzie nowoczesna serwerownia obsługiwana przez wyspecjalizowany personel. Wchodzące w skład HUBa centrum druku 3D będzie miało na celu drukowanie elementów na zamówieni lokalnych przedsiębiorców. Ponadto HUB będzie świadczył usługi takie jak: naprawa komputerów i telefonów komórkowych, doradztwo informatyczne w zakresie doboru oprogramowania dla firm, projektowanie i zabezpieczanie sieci wewnętrznych, odzyskiwanie danych, obsługa stron WWW i budowa sklepów internetowych.
Wdrożenie nowego Systemu Ciepłowniczego w Bogatyni pozwoli natomiast na zastąpienie obecnego czynnika grzewczego pochodzącego z Elektrowni Turów (Grupa PGE), paliwem alternatywnym. Autorzy strategii sugerują budowę jednostek, które pokryją zapotrzebowanie w energię cieplną, biorąc pod uwagę kryteria systemu efektywnego, a także budowę źródła kogeneracyjnego opartego o RDF z uwzględnieniem także paliwa wodorowego. Paliwo wodorowe (zielony wodór) mógłby być wytwarzany z nadwyżek produkcji energii elektrycznej w instalacjach OZE już zlokalizowanych i planowanych w powiecie zgorzeleckim. Zadanie takie doskonale wpisuje się w dekarbonizację systemów ciepłowniczych, dostosowanie ciepłowni do nowych standardów emisyjnych oraz dywersyfikację miksu paliwowego. Główne korzyści z takiego projektu dla samorządów lokalnych to m.in.: niższe koszty zagospodarowania frakcji resztkowych pochodzących z przetwarzania odpadów komunalnych, brak konieczności zakupu alokacji CO2 oraz ochrona środowiska poprzez wdrożenie gospodarki obiegu zamkniętego.
Sugerowane w Strategii utworzenie Citypolis Zgorzelec – Bogatynia zapobieganie wykluczeniu części regionu wokół zamykanej elektrowni i kopalni. W ramach Citypolis mają też funkcjonować nieemisyjne połączenia (w tym kolejowe) między najważniejszymi miastami w regionie.
Z kolei, zadaniem Mikrosieci Zgorzelec jest zwiększenie bezpieczeństwa zasilania energią elektryczną odbiorców i elastyczności pracy sieci dystrybucyjnej oraz stworzenie warunków umożliwiających korzystanie z konkurencyjności rynku energii elektrycznej, w tym z nowych usług systemowych oraz nowych – elastycznych taryf. Uruchomienie mikrosieci przyczyni się także do ograniczenia poziomu emisji różnego rodzaju zanieczyszczeń środowiska naturalnego.
Warto również podkreślić, o czym pisaliśmy już wcześniej, ważny projekt – Ekosystem elektromobilności, którego celem jest stworzenie fabryki pojazdów elektrycznych kat. N1 – uniwersalnego pojazdu dostawczego. W zakres przedsięwzięcia będzie wchodziło pozyskanie gruntu i budowa fabryki, uruchomienie produkcji seryjnej, budowa sieci sprzedaży. Projekt pokryje lukę miejsc pracy stwarzając ok. 1000 nowych stanowisk o różnym profilu kwalifikacji. Spowoduje także rozwój nowego łańcucha dostaw w subregionie zapewniając miejsca pracy do obsługi fabryki (logistyka, catering itp.), a także dywersyfikację gospodarczą regionu opartego dotychczas na monokulturze węgla. Dodatkowo pojazdy wyprodukowane w fabryce przyczynią się do redukcji emisji CO2. Projekt umożliwi powstanie kolejnych start-up’ów. Zakup takich pojazdów ułatwi program eVAN, w ramach którego nabywcy otrzymują dofinansowanie zakupu elektrycznego samochodu dostawczego. Warto zauważyć, że w regionie Zgorzelca funkcjonuje już firma Innovation AG, opracowująca od lat koncepcje elektromobilności w ramach Zgorzeleckiego Klastra Efektywności Energetycznej i Hubu Innovacji.
Last but not least – strategia transformacji zakłada wdrożenie Polityki Gospodarki Obiegu Zamkniętego w regionie Turoszowa, zgodnie z którą wartość produktów, materiałów i zasobów w gospodarce jest utrzymywana tak długo, jak to możliwe, a wytwarzanie odpadów ograniczone do minimum. Jest to ściśle związane z wysiłkami Unii Europejskiej, zmierzającymi do stworzenia zrównoważonej, niskoemisyjnej, zasobooszczędnej i konkurencyjnej gospodarki. Realizacja przyjętych w Strategii założeń przyczyni się do powstania miejsc pracy dla osób o różnych kwalifikacjach oraz stworzy możliwości dla integracji i spójności społecznej. Jednocześnie zmniejszy zużycie energii i pozwoli uniknąć nieodwracalnych szkód spowodowanych nadmiernym wykorzystywaniem zasobów naturalnych oraz zanieczyszczenia powietrza, gleby i wody.
Polityka Gospodarki Obiegu Zamkniętego jest nierozerwalnie związana z trzema obszarami: produkcją, konsumpcją i gospodarką odpadami. W strategii zawarte zostały szczegółowe wytyczne dla każdego z nich. Jak możemy przeczytać w dokumencie
W tym celu, w obszarze Produkcja:
podejmowane są działania ukierunkowane na tworzenie, w ramach: „Park Przemysłowy Łużyce”; „Centrum Naukowo-Przemysłowe Łużyce” – uwarunkowań służących podjęcia działalności grup/podmiotów ukierunkowanych na projektowanie, produkcję i pozyskiwanie surowców, oraz wykorzystywania zasobów i wytwarzania odpadów w całym cyklu życia produktu.
Dzięki lepszemu projektowaniu produkty mogą być trwalsze lub łatwiejsze do naprawy, modernizacji czy regeneracji. Lepsze projektowanie może ułatwić podmiotom zajmującym się recyklingiem demontaż produktów w celu odzyskiwania cennych materiałów i komponentów. Generalnie może przyczynić się do zaoszczędzenia cennych zasobów.
W tym kontekście szczególne znaczenie mają produkty elektryczne i elektroniczne. Możliwość ich naprawy może być istotna dla konsumentów, a także mogą zawierać one cenne materiały, które powinny być lepiej przystosowane do recyklingu (np. metale ziem rzadkich wykorzystywane w urządzeniach elektronicznych).
W obszarze Konsumpcja:
Po tym jak produkt został zakupiony, jego cykl życia można przedłużyć w drodze ponownego użycia i napraw, zapobiegając tym samym marnotrawstwu. Sektory ponownego użycia i napraw są pracochłonne, przyczyniają się zatem do realizacji celów unijnej agendy społecznej i zatrudnienia.
Przyszłe prace w zakresie ekoprojektu realizowanego w Centrum Naukowo-Przemysłowego Łużyce przyczynią się do tego, że produkty staną się trwalsze i łatwiej będzie je naprawić: w szczególności zostaną uwzględnione wymogi dotyczące dostępności części zamiennych i informacji dotyczących naprawy (np. w formie podręczników naprawy dostępnych online).
Zakłada się, że rozwój gospodarki o obiegu zamkniętym wspierać będą wdrażane innowacyjne formy konsumpcji, takie jak korzystanie z tych samych produktów lub infrastruktury (gospodarka dzielenia się), konsumpcja usług, a nie produktów oraz korzystanie z technologii informacyjnych lub platform cyfrowych.
W obszarze Gospodarka Odpadami:
Gospodarowanie odpadami odgrywa zasadniczą rolę w gospodarce o obiegu zamkniętym: określa ono, w jaki sposób stosuje się w praktyce w UE hierarchię odpadów.
Hierarchia odpadów ustanawia kolejność według pierwszeństwa: od zapobiegania powstawaniu, przygotowania do ponownego użycia, recyklingu i odzysku energii aż po unieszkodliwianie, takie jak składowanie odpadów. Zasada ta ma na celu zachęcenie do korzystania z opcji przynoszących najlepszy ogólny skutek środowiskowy. Sposób, w jaki zbieramy odpady i nimi gospodarujemy może prowadzić do wysokich wskaźników recyklingu i sprawić, że cenne materiały będą trafiały z powrotem do gospodarki, lub może skutkować niewydajnym systemem, w którym większość nadających się do recyklingu odpadów trafia na składowiska lub do spalarni, co może mieć szkodliwe skutki dla środowiska i powodować znaczne straty gospodarcze;
Aby zwiększyć wysokiej jakości recykling zakłada się wdrożenie szeregu działań mających na celu poprawę w zakresie zbierania i sortowania odpadów, poprzez znaczące nakłady na inwestycje w infrastrukturę selektywnego zbierania i recyklingu odpadów w wyspecjalizowanych zakładach przygotowania ich do ponownego wykorzystania przy zachowaniu najwyższych parametrów dla produktu końcowego.
Wspomniane wyżej innowacje odegrają kluczową rolę w tej zmianie sposobów produkcji i konsumpcji oraz przekształcenia odpadów w produkty o wysokiej wartości dodanej. Aby jednak tak się stało
– Będziemy potrzebowali nowych technologii, procesów, usług i modeli biznesowych, które stworzą przyszłość naszej gospodarki i społeczeństwa. W związku z tym wspieranie badań i innowacji będzie stanowić główną zachętę do takiej transformacji, przyczyni się także do zwiększenia konkurencyjności i do modernizacji przemysłu w UE. – podkreślano w dokumencie.
Poprzednie artykuły z naszego cyklu o transformacji energetycznej regionu Turoszowa:
Następny odcinek już jutro (3.09.2021) na łamach klastry.org.pl
COMMENTS