Warto podkreślić, że każdy ze zwycięskich projektów, to projekt klastrowy. Spośród wszystkich form i organizacji związanych z energetyką rozproszoną i szeroko rozumianymi społecznościami energetycznymi, to właśnie klastry okazały się być najbardziej zaawansowane – Tomasz Drzał, prezes zarządu Krajowej Izby Klastrów Energii i OZE.
Ministerstwo Klimatu i Środowiska ogłosiło wyniki naboru projektów w ramach Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO). W wyniku rozstrzygnięcia aż 19 przedsięwzięć realizowanych przez klastry energii otrzyma łącznie ponad 700 milionów złotych wsparcia finansowego. To nie tylko impuls dla zielonej transformacji, ale też wyraźny sygnał: przyszłość energetyki zaczyna się lokalnie.
Energetyka wspólnotowa
Wśród beneficjentów dominują jednostki samorządu terytorialnego oraz podległe im spółki komunalne, co podkreśla rosnącą rolę władz lokalnych w procesie dekarbonizacji i uniezależniania się od scentralizowanych źródeł energii. Klastry i spółdzielnie energetyczne stają się dziś inkubatorami innowacyjnych rozwiązań — od instalacji OZE, przez lokalne magazyny energii, aż po inteligentne systemy zarządzania zużyciem.
To sukces wypracowany wieloletnim działaniem Krajowej Izby Klastrów Energii i OZE oraz ludzi związanych z tworzeniem społeczności energetycznych w Polsce. Kwota 700 000 000 zł przeznaczona na rozwój klastrów energii to tworzenie odporności energetycznej dla polskiej gospodarki. I wzrost lokalnego bezpieczeństwa energetycznego – Albert Gryszczuk, twórca Zklastra, jednego z pierwszych klastrów w Polsce a także prezes Krajowej Izby Klastrów i OZE w latach 2020-2025 (obecnie członek zarządu Izby).
Warto podkreślić, że każdy ze zwycięskich projektów, to projekt klastrowy. Spośród wszystkich form i organizacji związanych z energetyką rozproszoną i szeroko rozumianymi społecznościami energetycznymi, to właśnie klastry okazały się być najbardziej zaawansowane.
Należy pogratulować wszystkim, którzy przygotowywali wnioski o dofinansowanie. Wiem że był to proces żmudny i dość skomplikowany. Mamy nadzieję, że faktycznie napędzi to rozwój poszczególnych klastrów i mocno wierzymy w to, że te środki będą wydane efektywnie.
Jako ciekawostkę należy odnotować, że lista zwycięskich klastrów kompletnie nie pokrywa się z rejestrem prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, który w tej chwili obejmuje siedem klastrów. Myślę, że można mówić już o porażce systemu wsparcia zaproponowanego jeszcze w 2023 roku – Tomasz Drzał, prezes zarządu Krajowej Izby Klastrów Energii i OZE.
Łączna wartość wszystkich zatwierdzonych inwestycji przekracza 920 milionów złotych. Projekty obejmują szerokie spektrum technologii – od farm fotowoltaicznych i turbin wiatrowych, po zaawansowane systemy bilansowania i poprawy jakości parametrów sieci elektroenergetycznych.
Fundamenty pod przyszłość energetyki
Minister klimatu i środowiska, Paulina Hennig-Kloska, podkreśliła również znaczenie fazy przygotowawczej: na prace projektowe i przedinstalacyjne przeznaczone zostanie dodatkowe 150 milionów złotych. Środki te umożliwią opracowanie dokumentacji technicznej dla 162 kolejnych inicjatyw — swoistej mapy drogowej dla społeczności, które chcą aktywnie uczestniczyć w transformacji energetycznej, nie tylko jako beneficjenci, lecz jako jej współtwórcy.
Zielona transformacja
Kontekst europejski tej decyzji jest nie do przecenienia. Krajowy Plan Odbudowy i Zwiększania Odporności to nie tylko mechanizm finansowy, ale i manifest kierunku modernizacyjnego. Spośród niemal 60 miliardów euro, które Polska ma otrzymać w ramach KPO, blisko połowa — aż 46,6 proc. — została przeznaczona na cele związane z ochroną klimatu.
Premier Donald Tusk, komentując decyzję Komisji Europejskiej o odblokowaniu środków, zaznaczył, że do Polski może napłynąć nawet 600 miliardów złotych. W jego słowach pobrzmiewała nie tylko polityczna satysfakcja, ale też apel o odpowiedzialność – To są prawdziwi bohaterzy tej historii – Polki i Polacy, którzy wybrali demokrację i rządy prawa.
Nowa mapa energetyczna Polski
Dofinansowane projekty mają zostać zrealizowane do sierpnia 2026 roku. Choć to relatywnie krótki horyzont czasowy, jego znaczenie jest fundamentalne: w ciągu zaledwie kilkunastu miesięcy powstać mają zręby nowego systemu energetycznego — zdecentralizowanego, obywatelskiego i opartego na odnawialnych źródłach energii.
To właśnie lokalne inwestycje, wsparte pieniędzmi z KPO, mogą okazać się najtrwalszym fundamentem bezpieczeństwa energetycznego kraju. W obliczu rosnących napięć geopolitycznych i klimatycznych, wspólnotowa energetyka staje się nie tylko rozsądną strategią, ale wręcz koniecznością.
19 projektów klastrów energii i spółdzielni energetycznych z dofinansowaniem KPO. Każdy z nich wnosi konkretną wartość do polskiej transformacji energetycznej – zarówno w skali lokalnej, jak i ogólnokrajowej:
- Białystok stawia na wirtualną elektrownię OZE
Projekt Białostockiego Klastra Energetycznego, realizowany przez Wodociągi Białostockie Sp. z o.o., otrzymał 49,6 mln zł na budowę wirtualnej elektrowni OZE jako element transformacji energetycznej miasta Białystok To jeden z flagowych przykładów miejskiej transformacji energetycznej. - Słupska Wyspa Bioenergetyczna z realnym wsparciem
Słupski Klaster Bioenergetyczny oraz „Wodociągi Słupsk” Sp. z o.o. pozyskali 37,2 mln zł na rozwój kompetencji energetycznych koordynatora klastra SKB - Iłowa z zaawansowanymi usługami energetycznymi (IZUE)
Dobry Klaster Energii w Iłowej i gmina Iłowa zrealizują projekt o wartości 36,8 mln zł – kompleksowy system zarządzania energią. - Wieniawa wdraża innowacje w cieple i prądzie
Wieniawski Klaster Energii Odnawialnej otrzymał 32,6 mln zł na rozwój hybrydowych rozwiązań cieplno-elektrycznych. - Południowa Wielkopolska wspólnie inwestuje w energię
Klaster Energii Gmin Odolanów, Przygodzice i Sulmierzyce uzyskał 49,5 mln zł na budowę nowoczesnej infrastruktury. - Aglomeracja Częstochowska z demonstracją zielonej energii
Związek Gmin i Powiatów Subregionu Północnego Woj. Śląskiego pozyskał 49,7 mln zł na projekt demonstracyjny OZE. - Częstochowski powiat stawia na klastry
Powiat Częstochowski zabezpieczył 48,6 mln zł na wsparcie rozwoju Klastra Energii Powiatu Częstochowskiego - Ryki budują fundamenty pod odnawialne źródła energii
Gmina Ryki i Klaster Energii Powiatu Ryckiego otrzymały niemal 50 mln zł na działania inwestycyjne w zakresie budowy infrastruktury Klastra Energii Powiatu Ryckiego - Podkarpacie wzmacnia niezależność energetyczną
Klaster Ropczycko-Dębicki realizuje projekt wart 47,9 mln zł w gminie Ropczyce. - Dynowskie Pogórze łączy siły gmin w inwestycji OZE
Miasto i Gmina Jawornik Polski uzyskały 49,3 mln zł na projekt Klastra Energii Pogórza Dynowskiego. - Sokólski powiat włącza się w transformację
Powiat Sokólski otrzymał 29,1 mln zł na realizację demonstracyjnego klastra energii. - Zielony Pierścień Tarnowa buduje lokalne zasoby
Spółka Zielony Pierścień pozyskała 34,1 mln zł na działania infrastrukturalne w regionie tarnowskim. - Nadwiślański Klaster Energii wzmacnia swoje struktury
Gmina Drwinia otrzymała 27,3 mln zł na wsparcie rozwoju społeczności Nadwiślańskiego Klastra Energii - Brama Podhala wchodzi w etap realizacji
Gmina Rabka-Zdrój wdroży projekt demonstracyjny za 33,5 mln zł. (Budowa infrastruktury OZE dla rozwoju funkcjonowania Klastra Energii Brama Podhala – projekt demonstracyjny). - Garwolin tworzy regionalny klaster energetyczny
Inicjatywa Gmin Powiatu Garwolińskiego została wsparta kwotą 20,6 mln zł. - Zbiornik Czorsztyński z pionierskim projektem
Gmina Łapsze Niżne zrealizuje wielowymiarowy projekt o wartości 41,9 mln zł. - Myszków liderem rozproszonej energetyki w regionie
Powiat Myszkowski otrzymał najwyższą możliwą kwotę – 50 mln zł na odnawialne źródła energii w Klastrze Energii Powiatu Myszkowskiego - Warszawski Cezamat Hub of Power stawia na nowoczesność
ESA Hub zainwestuje 19,1 mln zł w budowę infrastruktury sprzężonej z systemami zarządzania energią ( projekt dotyczący rozbudowy i instalacji źródeł wytwarzania energii z OZE wraz z infrastrukturą towarzyszącą, zakupu i instalacji magazynów energii sprzężonych z jednostkami wytwórczymi energii z OZE, wdrożenia systemu wspomagającego zarządzanie energią, społecznością energetyczną oraz optymalizację energetycznych) - Kamiennik rusza z projektem demonstracyjnym
Gmina Kamiennik w woj. opolskim otrzymała 1,5 mln zł na pilotażowy projekt klastra energii.
